Blue is the Warmest Colour (La Vie d’Adèle Chapitres 1 & 2) – Abdellatif Kechiche, 2013

Còn nhớ cuối tháng 05 năm nay tại LHP Cannes, Ban Giám Khảo do Steven Spielberg đại diện đã làm giới phê bình cũng khán giả bất ngờ khi trao tặng Cành Cọ Vàng cho ba chứ không phải chỉ một nhân tố của bộ phim xứng đáng. Lên nhận vinh quang cùng đạo diễn Abdellatif Kechiche cho Blue with the Warmest Colour là hai diễn viên Léa Seydoux và Adèle Exarchopoulous, trở thành nữ chủ nhân thứ hai và ba của Cành Cọ Vàng sau Jane Campion. Ăn mừng chiến thắng của phim sau những lời khen chê lẫn lộn và cả việc khán giả bước ra khỏi rạp vì những cảnh sex quá trần trụi, bộ ba tôn vinh một thành quả nghệ thuật đã phần nào được chứng nhận. Bây giờ, gần nửa năm sau, Blue is the Warmest Colour “hiên ngang” ra rạp. Không vượt quá hay làm mất đi kỳ vọng, 181 phút phim là một chuyến đi đầy cảm xúc với giọng kể bằng diễn xuất thuyết phục, đủ để khán giả quên đi lý do kéo họ ra rạp mà hòa mình vào câu chuyện. 

Với thể loại coming-of-age, thường xoay quanh một nhân vật chính, thì việc tạo dựng một sợi dây gắn kết giữa người xem và nhân vật là điều tất yếu. Nhưng Kechiche không hề triển khai nhanh việc này: Blue is the Warmest Colour bắt đầu đơn giản bằng việc Adèle đuổi theo xe buýt đến trường. Phim tiếp tục cách kể giản dị này bằng loạt khung hình cận: chỉ tập trung phần lớn vào mặt nhân vật nhưng cách chọn địa điểm và lời thoại vẫn làm rõ được cuộc sống xung quanh Adèle, hình thành một phần thế giới quen thuộc cô nắm rõ mà không hề mang tính lặp lại. Để rồi, phim đặt thử thách cho nhân vật như mọi phim về đề tài trưởng thành khác: bước ra khỏi “vòng tròn an toàn” của bản thân để khám phá cuộc sống. Hay như Adèle, là khi cô mở rộng khung hình cá nhân quen thuộc ấy để chia sẻ nó cùng một người khác. Chậm mà chắc, Blue is the Warmest Colour đã khiến khán giả đồng cảm với nhân vật, để tự họ cũng hỏi cô bé hồn nhiên từ cách ăn uống tới nói chuyện ấy sẽ thế nào khi chạm vào tình yêu.  

Nhưng hơn cả chạm, Adèle đã lao vào tình yêu si mê đến khó hiểu. Người cô yêu là Emma, cô nữ sinh đại học Mỹ Thuật với mái tóc nhuộm xanh da trời. Chỉ một cái nhìn đã kéo Adèle về phía Emma như có sự quyến rũ của quỷ thần. Những buổi chuyện trò của họ kéo dài thành những chuyến picnic hay cả ngày bên nhau trong một hoạt động của thành phố. Và Emma cũng không thể phủ nhận tình cảm cô dành cho Adèle. Họ trở thành một cặp. 

Mọi bộ phim cùng chủ đề có thể đã kết thúc ở đó; nhưng Blue is the Warmest Colour thì không. Bởi tình yêu không chỉ là đến với nhau mặc mọi điểm khác biệt, mà còn ở việc sống tiếp cùng những khác biệt ấy. Adèle, xuất thân từ một gia đình thuộc tầng lớp lao động, dần cảm thấy lạc lõng trong những buổi tiệc của giới thượng lưu, nghệ sỹ của Emma và đồng nghiệp. Sự tự ti đó dẫn đến khoảng cách không thể xóa nhòa mà Abdellatif Kechiche luôn vạch ra trong phim của ông: lằn ranh giới của giai cấp trong xã hội. Cùng với lớp ý đó, vị đạo diễn đẩy sự phức tạp trong tâm lý và cảm xúc nhân vật lên cao hơn. Nếu như lúc trước phim không hề rời “mắt” khỏi Adele khi cô chìm vào tình yêu với Emma, đem theo khán giả vào những cảnh tình dục thật tới thô ráp; thì giờ khán giả cũng không thể thoát khỏi Adèle và những ngày tháng cô đối mặt với những sự thật về mối tình của mình. Những khung hình của cô nới rộng, chỉ có công việc hay tiếng khóc thầm lấp đầy khoảng trống. 

Abdellatif Kechiche có thể là một đạo diễn khó tính, đem lại cho hai diễn viên trẻ những giờ “kinh hoàng” trên trường quay, nhưng với sự nhất quán trong diễn xuất của họ trong suốt 3 tiếng phim thì quả thật đây là một sự hợp tác hoàn hảo cho Blue is the Warmest Colour. Emma của Léa Seydoux không có giọng kể chính, nhưng cô vẫn có nét duyên đủ bí ẩn đủ lôi cuốn để người xem tin vào một ma lực Adèle cảm nhận trong tim. Còn Adèle Exarchopoulos thì không hề để người xem nghỉ ngơi, cô biến hóa với từng tầng lớp suy nghĩ của nhân vật. Abdellatif Kechiche đã ưu ái lấy tên cô làm nhân vật chính, nhưng chính diễn xuất tự nhiên mà rắn rỏi của cô đã thổi vào nhân vật sự sống không ngơi trong chiều dài phim. Adèle từ 15 tuổi cho đến kết phim là vừa qua 20, nhưng những gì Adèle Exarchopoulos thể hiện là hàng vạn góc cạnh của tình cảm ít ai nghĩ cô gái sắp hết tuổi 19 này có thể truyền tải.

Trước, khi mới yêu, khi đã về bên nhau và sau đó nữa, đâu mới là lúc cảm xúc yêu trào dâng nhất? Câu hỏi này gói gọn trong hình ảnh chiếc váy xanh in lên màn hình khi Adèle quay lưng cắt đứt sự liên kết với khán giả. Cuộn trong màu xanh của định mệnh, tình yêu và sự trưởng thành, liệu Adèle có thể bước ra khỏi vòng tròn đó? Còn chương 3, chương 4, chương 5. . . của cuộc đời, Adèle sẽ phải tự viết tiếp bằng màu mực của riêng mình, dù nó không đẹp bằng quá khứ sẻ chia ấm áp ấy.

Đạo diễn: Abdellatif Kechiche

Kịch bản: Abdellatif Kechiche, Brahim Chioua & Vincent Maraval

Diễn viên: Adèle Exarchopoulos, Léa Seydoux & Jérémie Laheurte

Quốc gia: Pháp-Bỉ-Tây Ban Nha